Alkolizm: Bağımlılığın Kırılgan Eşiği

Modern toplum yaşantısında en önemli benlik yapılanmasını ele almaya çalışacağım bu yazımda. Ama bu yapılanmayı incelemeye başlamadan önce benlik olgusu üzerinde biraz durmak istiyorum. Benliklerimiz kendimiz ile ilgili düşüncelerimizi kapsamaktadır. Bu düşünce yapılarının ve şemaların oluşmasında tabiki sosyal çevremiz ve insanlarla girdiğimiz ilişkilenmelerin ve yaşantıların etkileri bulunmaktadır. Psiklojide hiçbir zihinsel oluşum hiçbir davranış nedensiz ortaya çıkmaz. İşte bu kendimize yönelik yargılarımız, davranışlarımızdan tutun da psikolojik bütünlüğümüze kadar birçok konuda bizi yönlendirmekte, yaşamımıza etki etmektedir.Benlik konusunda psikanalitik görüşün yaratıcısı Sidmund FREUD 'O neredeyse ben orada oluşacaktır' demiştir. Burada bizim ideallerimizin benlik yapılanmamızı üzerindeki etkisine dikkat çekmeye çalışmıştır. Burada o diye belirttiği ideallerimiz ve olmak istediğimiz insandır, ben olarak bahsettiği de benliğimizdir. Freud'un bu sözüyle gerçek ve ideal benlik yapılanmalarına da giriş yapmış bulunduk. Gerçek benlik şu ana kadar tecrübelerimiz ve yaşantılarımız sonucunda sahip olduğumuz benlik yapımızdır. İdeal benlik ise sahip olmak istediğimiz,'O' olmak istediğimiz insanın benliğidir. İşte burada bu iki benlik yapılanması arasındaki dengeyi iyi kurmamız gerekmektedir. İdeal benlik ve gerçek benlik arasındaki makas ne kadar açılırsa bireyin ruh durumu o derece kötüye gidecektir, öyle ki duygu durum bozukluklarına varan sonuçlara neden oluşturabilecektir.İşte günümüzde zaten her bireyin benlik yapılanması içerisinde halletmesi gereken bu ikili çatışmaya bir üçüncü benlik imgesi eklendi bu benlik yapılanması ise sosyal benlik. Burada sosyal kelimesi sosyal medya anlamını karşılayacak biçimde kullanılmaktadır. Modern toplum insanı gerçek benliği ve ideal benliği arasındaki dengeyi korumanın yanında bir de sosyal medya hesaplarında oluşturduğu benliğin stresini ve sorumluluğunu taşımaya çalışmaktadır. Günümüzde her sosyal medya hesabı, kullanıcı hakkında bilgi vermektedir ve bu bilgiler çok derinlemesine bilgilerdir. Bu anlamdabu sosyal medya profilleri bir karakter bir kişilik taşımaktadırlar.Bu çaba kimi zamanlarda bireyin gerçek veya ideal benliğinin yansıması olarak sonuçlanmaktayken,kimi zamanlarda da bu iki benlik yapılanmasından uzak farklı bir şekilde oluşmaktadır. Bu noktada 'Kitlenin ruhu yoktur. Kitle insanlarının ferdiyeti yoktur ve cennet kuşu gibi konduğu dalın rengini almaktadırlar' sözü sosyal medya oluşumunun, bir kitle paylaşım platformu olduğunu noktasından hareketle bize, sosyal benlikler konusunda açıklayıcı bir cümle olmaktadır. Sosyal medya paylaşımları, genele uyma davranışı sonucu ortaya çıkan ve o anda popüler olan olguların insanlar tarafından tekrarlanması ve kitleye dahil olma çabası sonucunda ortaya çıkmaktadır.Sonuç olarak insanlar hayatları boyunca ulaşmak için çaba harcamaları gereken ideal benlikleri ve kitleye uyma davranışı sonucunda gerçek benliklerinden uzak, kendilerine yabancı bir sosyal benlik ile kalakalmaktadır.Modern teknoloji toplumu, insanlığa artı bir benlik yapılanması ve halletmesi gereken yeni bir çatışma sunmaktadır. Yazıyı Oku

Yayınlanma: 18.08.2020

Her birey biricik olduğu gibi bireylerin birbiri arasında kurduğu ilişkinin dinamiği de bir o kadar biriciktir. Ancak bazı ilişkilerde belirgin şekilde görülen ve sağlıklı olmadığı bilinen sorunlar bu ilişkinin bir dinamiğinin olmadığını ve sağlıksız bir ilişkinin kurulduğunu bize göstermektedir.Peki, bu tür ilişkilere ne denmektedir diyecek olursak aslında cevabının TOKSİK İLİŞKİ olduğunu neredeyse hepimiz biliyoruz sanki.Toksik ilişkiler genellikle çeşitli nedenlere dayanabilir. İnsanlar, geçmiş deneyimlerden kaynaklanan duygusal yaralarıyla başa çıkarken, bu yaraları bilinçsizce başkalarına yansıtabilirler. Aynı zamanda, düşük özsaygıya sahip bireyler, güvensiz temelli duygularından dolayı toksik davranışlara daha yatkın olabilirler. İlişkideki bir tarafın sürekli kontrol arayışı veya bir tarafın sürekli bağımlılık içinde olması gibi durumlar, toksik dinamiklere yol açabilir.Peki Toksik İlişkiyi Duyduğumuz Zaman Bizim Aklımıza Ne Gelmeli, Nasıl Bir İlişki Olduğunu Düşünmeliyiz? Toksik ilişki, bireyler arasında zararlı, sağlıksız ve dengesiz bir dinamik içeren ilişki türüdür. Toksik ilişkiler genellikle kontrol, manipülasyon, bağımlılık, düşük özsaygı, iletişim eksikliği ve güvensizlik gibi negatif özellikleri içerir. Bu tür ilişkiler, uzun vadede bireylerin duygusal ve psikolojik sağlığını olumsuz yönde etkilemektedir.Toksik ilişki içinde olan bir birey zamanla kedini kullanılmış hissetmeye başlayabilir, düşünce ve davranışlarını hür bir birey olarak alması gerekirken partnerinin tepkilerinden korktuğu ya da kaçındığı için partnere odaklı davranışlar sergilemeye başlayabilir. Kişi kendisini ihmal edebilir, sürekli kandırıldığını düşünebilir, sınırları ihlal edilebilir ve en önemlisi duygusal istismar ile karşı karşıya kalabilir. Ancak uzun zaman bunları yaşayan bir birey ileri evrelerde artık bunları fark edemez ve doğrudan sürecin içinde boğulabilir.Toksik ilişkilerin içerisinde her daim beklenen bir fedakârlık söz konusudur. Siz partneriniz için kendi hayatınızdan ödün vermeliymişsiniz sanki doğrusu buymuş gibi gelmeye başlar. Manipülasyon bu ilişkilerin için de oldukça yüksek düzeydedir. Söylenen her şeyin sizin ve ilişkinizin iyiliği için söylendiği belirtilse de siz her geçen gün kendinizi daha tedirgin, yorgun ve koşulsuz sunulan sevgiden mahrum hissetmeye başlarsınız.İlişki içerisindeyken adeta koşu bandındaymışsınız gibi sürekli sizi yoracak, kendinizi açıklamanız gerekecek durumlar olur ama yol alamazsınız. İlişkinizde sürekli aynı konular için benzer tartışmalar yaşanır, tartışmalar çok sıktır ama çözüm önerisi ve sonuç yoktur. Nerdeyse tüm tartışmalar askıda kalmış ya da halı altına süpürülerek görmezden gelinmiştir.Toksik İlişkilerde Sıklıkla Hangi Özellikleri Görürüz? 1.Duygusal İstismar: Toksik ilişkilerde, bir partner diğerini duygusal olarak manipüle edebilir, aşağılayabilir, sürekli eleştirebilir ya da duygularını kullanabilir.Bu durum, diğer tarafın özgüvenini ve duygusal sağlığını olumsuz etkiler. Örnek: Seni ben ayakta tutuyorum, ben olmasam sen bunları yapamazsın, bana dua et, ben senin şansınım, sen benim şansımsın, biz bizden başkası anlamaz, biz olmadan yaşayamayız, sen gidersen ben ölürüm, sensiz hayatın anlamı yok, asla beni bırakma yoksa nefes alamam vb. 2.Dengesiz Güç Dinamikleri: Toksik ilişkilerde, bir taraf genellikle diğerini kontrol etmeye, etkilemeye ve manipüle ederek kullanmaya çalışır. İlişki içinde güç dengesizliği hakimdir. Sürekli olarak ilişki hakkında bir partnerin karar sahibi olduğu görülür. Örnek: Onun gelecek planına göre hareket etmek, sıklıkla onun sevdiği mekanlar da buluşmak, onun onayladığı insanlar ile görüşmek ama başkaları ile görüşmeyi sınırlamak zorunda kalmak ya da öyle hissetmek vb. Aksi halde sonu gelmeyen bir tartışmanın içine girmek. 3.İletişim Problemleri: İlişkilerin sağlıklı bir şekilde oluşması ve devam edebilmesi için açık iletişim gereklidir. Saldırgan olan sen dili değil anlaşılma odaklı olan ben dili kullanılmalıdır ancak toksik ilişkilerde iletişim genellikle eksik, yanlış anlaşılmaya açık veya saldırgandır. Örnek: Senin yüzünden böyle oldu, süreci sen zorlaştırıyorsun, sen öyle dediğin için ben de öyle yaptım, bu olanlar hep senin suçun, senin problemin vb. 4.Sınırların İhlali: Sağlıklı ilişkilerde sınırlar önemlidir ve karşılıklı saygıyla korunmalıdır. Toksik ilişkilerde sınırlar genellikle ihlal edilir, sınır konulmaya çalışılması yanlış anlaşılır ve dışlanır bu da zamanla kişinin rahatsız edici bir duruma maruz kalmasına neden olabilir. Örnek: İlişki içindeyken şahsi bilgilerinizin tamamına erişim yetkisine sahip olmayı istemek, telefonunuzu kurcalamak, kendinize ait özel alanın kalmaması ve bunun olmaması gerektiğine ikna edilmeye çalışılması, her şeyinizi bilmeyi istemek, kıyafetinize karışılması, eve geliş saatinize müdahale edilmesi vb. 5.Bağımlılık: Toksik ilişkilerde en belirgin özelliğin bağımlılık olduğunu söyleyebiliriz.İlişkideki bir tarafın, duygusal veya maddi bağımlılık nedeniyle diğerine sürekli olarak bağımlı olması, ondan ayrılamaması ve ona ya da onun sevgisine muhtaçmış gibi yaşamını sürdürüyor olması durumu sıklıkla görülmektedir. Örnek: Sürekli birlikte vakit geçirmeyi istemek, eğer fiziken yan yana olunamayacak bir durumsa sık sık aramak, mesaj atmak ancak sürekli takipte kalmak, saat saat ne yaptığının hesabını sormak, sabah uyandığı gibi aranmayı istemek, kısa süreli bile olsa partnerinin kendinden ayrı seyahat etmesine izin vermemek, başkaları ile onsuz vakit geçirmesini istememek, tüm boş vakitlerin birlikte geçirilmesini talep etmek, partnerden ayrı kalamamak bunun olmaması için duygusal istismara ya da çatışmaya başvurmak vb. Tüm ilişki yaşayan çiftlerin toksik ilişkilerden kaçınması için duygusal farkındalık geliştirmesi, yukarıda yer alan özelliklerden kaçınması, duygusal sınırlarını belirlemesi, sağlıklı iletişim becerilerini geliştirmesi ve de gerektiğinde profesyonel yardım alması önemlidir. Toksik ilişkilerin farkında olmak ve sağlıklı sınırlar koymak, bireylerin daha tatmin edici ve destekleyici bağlantılar kurmalarına yardımcı olabilir.İlişkiler konusunda zorlandığınızı, mevcut ilişkinizin toksik ilişki olduğunu, ilişkilerinizin hep toksik devam ettiğini düşünüyorsanız ve bu sorunu tek başınıza çözmekte zorluk yaşıyorsanız bir ruh sağlığı uzmanından yardım almanızı öneririm.Randevu almak isterseniz randevu takvimimden bana ulaşabilir ya da sorunuz var ise her zaman sorunuzu sorabilirsiniz.KAYNAKÇA:https://www.antalyapsikiyatrist.com/aile-ve-cift-terapisi/toksik-iliskilerhttps://madalyonklinik.com/toksik-iliski/ Yazıyı Oku

Yayınlanma: 17.11.2023

Kurbanların onları istismar eden kişilere dönmesinin, hatta bağımlı olmasının 5 ana sebebi mevcut. Birazdan sıralayacağım bu sebeplerin hepsinin temel taşı ise “korku”. Korku, mağdurları sessiz kılar ve istismarcılarının kontrolünü güçlendirir. Mağdurlar, istismarcılarına karşı çıkmanın sonuçlarını düşünerek korku içinde kalabilirler. Ayrıca, istismarın tekrarlanması durumunda daha fazla acıya maruz kalmaktan korkabilirler. Başka bir korku kaynağı ise sosyal izolasyondur; mağdurlar, istismar eden kişiden bağımsız bir yaşamı düşünemezler ve dış dünyayla bağlantılarını koparmaktan korkarlar. Diğer bir korku türü ise utanç ve suçluluktur; mağdurlar, yaşadıkları istismarı açığa çıkarmaktan ve başkalarına anlatmaktan utanç duyabilirler ve kendilerini suçlu hissedebilirler. Son olarak, gelecekte yaşayabilecekleri daha fazla tehlike veya şiddet korkusu, mağdurları istismarcılarından uzaklaşmaktan alıkoyabilir. Bu nedenlerle, mağdurların istismarcılarına dönmesinin altında yatan en temel faktör "korku"dur. Finansal Güçİstismarcı, parayı kurbanı yanında tutmak için kullanır. Ondan ayrılırsa sokakta kalacağını, başına kötü şeyler geleceğini söyler ve bunlar gibi bir çok inancı kurbana aşılar.Manipülasyonİstismarcı, gücünü, dış görüntüsünü ve zekasını kullanmayı iyi bilir. Hatta bazen yaşadığı acıları, travmalarını kurbana karşı kullanır. Örneğin sürekli kötü davranışları için “acı” geçmişini suçlar. Amaç kurbanın ona acıması ve istismarına karşı gardını indirmesidir. Bunlarla kalmayan istismarcı, kendisine ve çevresine bilerek zarar verir, sonra da hiçbir şey olmamış gibi davranır. Bu zararın fiziksel boyutta olması gerekmez; söylenen kırıcı sözler, aşağılamalar ve öfke nöbetleri, bu olanlardan hoşnutsuzluğunu dile getiren partnerini deli olmakla, abartmakla, hatta sadakatsizlik ile suçlamak da bu zararlara dahildir.UmutHepimiz sevdiğimiz, kıymet verdiğimiz şeyler için çabalar, daha iyi bir hale getirmeye uğraşırız. Tüm bunları yaparken kişinin, yani kurbanın dayanağının ismi umuttur. İstismarcılar bunu iyi bilirler ve kurbanının kendini bir nevi kurtarıcı olarak görmesini sağlarlar. Karşı taraf partnerini daha iyi biri yapabileceğine, hatta onu iyileştireceğine inanır. Zaten istismarcısı da sık sık pişmanlık ve utanç halleri sergiler, değişeceğini söyleyip, geleceğe dair planlarla kurbanın gözünü boyar. NOT: Eğer kişinin elinde sihirli bir değnek yoksa hiçbir şeyi değiştiremezler.Aşk Aşk veya sevgi, ilişkileri karmaşık bir hale sokabilir. Birlikte geçirilen aylar, yıllar, iyi ve kötü yaşanmışlıklar kişinin bu tarz bir ilişkiden vazgeçmesini zorlaştıracaktır. Özellikle yaşanılan mutlu anılar bir tutkal görevi görecektir.Tanınmışlık Kurban kendini güvende hisseder çünkü canı yansa da buna sebep olan kişiyi tanıyordur. Yabancı değildir bu kişiye. Bunu şöyle düşünebilirsiniz; Çok konforlu bir eve misafir olarak gitseniz bile yine de kendi evinizdeki gibi huzurlu olur muydunuz? Yeni birini tanımak ve yeni yaşanmışlıklar biriktirmek kurbana zor görünür, bildiği kaynaktan zarar görmeyi bilinçsizce kabul eder. İstismara uğrayan kişiye/kendinize şu iki soruyu sormanızı öneriyorum; İlk başta verilen cevaplar kişiyi durumunu inkar etmeye yöneltebilir. Bu gibi durumlarda kurban, sık sık bu soruları kendisine sormalı ve durumu hakkında objektif olmaya teşvik edilmelidir. Unutulmamalı ki, bir kişi kötü bir durumdaysa, çevresinden ne kadar yardım alırsa alsın, kendisi gerçekten o durumdan çıkmak istemez ise çıkamaz. İlerleyen zamanlarda daha ciddi kayıpların ve zararların gerçekleşmemesi adına, olabilecek en kısa sürede farkındalığın kazanılması ve durumun kabul edilmesi/ettirilmesi mühimdir.Öz Değerini Yükselt!Bu konuda öz değer sahibi olmak ve var olan öz değerin güçlendirilmesi çok ama çok kıymetli. Zira Öz değer, insanın kendine verdiği değerin ve kendi değerinin farkında olmasıdır. Her bireyin kendine özgü yetenekleri, nitelikleri ve değerleri vardır ve bu özellikler, kişinin kendine olan güvenini ve kendini kabul etme seviyesini belirler. Aynı zamanda ilişkilerde de önemli bir rol oynar. Kendine değer veren biri, sağlıklı sınırlar belirleyebilir ve ilişkilerinde saygı ve sevgi bekleyebilir. Kendine güvenen bir birey, başkalarının ona nasıl davranmasını istediğini net bir şekilde iletebilir ve kendi ihtiyaçlarına önem verir. Öz değer üzerine düşünmek ve onu güçlendirmek için birkaç adım atılabilir. Kendi yeteneklerimizi ve başarılarımızı tanıyarak kendimize güvenmeyi öğrenmek önemlidir. Kendimize iyi bakmak, ihtiyaçlarımıza ve isteklerimize önem vermek ve kendimizi sevmek de öz değerimizi artırabilir. Ayrıca, olumsuz düşüncelerle başa çıkmak ve kendimize karşı nazik olmak da öz değerimizi güçlendirebilir. Sonuç olarak, öz değer insanın kendine olan güvenini, kendini kabul etme seviyesini ve mutluluğunu etkileyen önemli bir kavramdır. Kendimize değer vermek, içsel bir güven duygusuyla yaşamak ve sağlıklı ilişkiler kurmak için önemlidir. Bu nedenle, öz değerimizi tanımak ve güçlendirmek için çaba harcamak hayatımızın önemli bir parçası olmalıdır. İnsan ilişkileri, hayatımızın temel taşlarından biridir ve doğru ilişkilerde olmak, ruhumuzu besleyen bir deneyimdir. Bu ilişkiler, bizi destekleyen, güçlendiren ve daha iyi bir versiyonumuz olmamızı sağlayan bir etki yaratır. Bizi anlayan, bizimle gülümseyen ve umut dolu bir geleceğe bakan insanlarla bağlantı kurmak, yaşamımıza anlam katar. Bu ilişkiler, bizi olumlu yönde etkileyerek hayata daha umutlu ve güçlü bakmamızı sağlar. Doğru ilişkilerde kalmak, duygusal ve ruhsal olarak daha dengeli ve tatmin edici bir yaşam sürmemize yardımcı olur. Bu nedenle, kendinizi değerli hissettiğiniz ve gerçek anlamda destek aldığınız ilişkileri korumak ve geliştirmek için çaba sarf etmek önemlidir.Öz Değer Pratikleri: Olumlu Kendi Kendine Konuşma: Kendinize olumlu ve destekleyici ifadeler kullanarak içsel konuşmanızı yönlendirin. Olumlu düşünceler ve güçlendirici ifadeler, öz değerinizi artırmanıza yardımcı olabilir.Günlük Teşekkür ve Minnettarlık Pratiği: Her gün, yaşamınızda minnettar olduğunuz şeyleri belirleyin ve bunlar hakkında düşünün. Bu, kendinize olan değerinizi artırır ve yaşamınızın pozitif yönlerini fark etmenize yardımcı olur.Yeteneklerinizi ve Başarılarınızı Tanıma: Kendi yeteneklerinizi ve başarılarınızı tanıyın. Başarılı olduğunuz alanlara odaklanın ve bu başarıları sık sık hatırlayın. Kendinize olan güveninizi artıracak ve öz değerinizi yükseltecektir.Sınırlar Belirleme: Kendi ihtiyaçlarınızı ve sınırlarınızı tanıyın ve bu sınırlara saygı duyulmasını sağlayın. Başkalarının beklentilerine değil, kendi ihtiyaçlarınıza ve isteklerinize odaklanın.Hata ve Başarısızlık Kabulü: Hata yapmanın veya başarısızlığı deneyimlemenin normal olduğunu kabul edin. Her insanın hataları vardır ve önemli olan bu hatalardan öğrenmek ve büyümektir. Kendinizi eleştirmek yerine, hatalarınızı birer öğrenme fırsatı olarak görün.Bu öz değer pratiklerini düzenli olarak uygulamak, kendinize olan güveninizi artırmanıza ve içsel olarak daha dengeli bir yaşam sürmenize yardımcı olacaktır. Herkesin hak ettiği sevgi ve desteği bulduğu, sindirildiği değil, ruhunun beslendiği, gülümseten, sizi daha da umutlu ve güçlü yapan ilişkilerde kalmanız dileğiyle. Yazıyı Oku

Yayınlanma: 10.05.2024