GÜLME TERAPİSİ

Hakkında yüzlerce konuşma dinlediğimiz, onlarca kitap, makale okuduğumuz bir konu; dilimize pelesenk olmuş bir kelime “stres”. Hepimizin fikri ve kuracak en az on cümlesi vardır bu konu hakkında. Çeşit çeşit tarif edebiliriz stresimizi çünkü yaşıyoruz onu ve beraberinde getirdiği duygusal ya da fiziksel harabiyeti. Stres anında vücudumuzun her noktası alarm verir, ter bezi etkinliği artar, tükrük azalır, mide asidi artar, kan basıncı yükselir, sindirim yavaşlar, kalp atışı hızlanır vs.               

Stres ve kaygı insanın doğasında vardır ve belirli bir oranda yaşanması da gereklidir ancak kişi sürekli stresli bir hal içindeyse yani stresi kronik hale gelmişse işte o zaman bir saatli bomba harekete geçer. Psikolojik olarak başlayan sıkıntılar zaman içinde fizyolojik birer hastalığa dönüşür. Bu şekilde gelişen hastalıklara “psikosomatik hastalıklar” denir. Kalp rahatsızlıkları, sindirim bozuklukları (mide ülseri, onikiparmak bağırsağı ülseri, kolit), yüksek tansiyon, astım, uykusuzluk, migren, amfizem vs. gibi birçok işlevsel bozukluğun kökeninde kronik stres vardır.

Stresin yönettiği bu psikosomatik hastalıkların ortak özelliği kişiyi lanetli bir kısır döngünün içine sokması. Mesela, stresli bir kişi mide rahatsızlığı için doktora gider, sıkıntı verici bir dizi tıbbi tahlil yapılır, ki bu gergin bir süreçtir stresi besler, ilaçlar kullanır ve hastalığın belirtileri hafifler. Ta ki kişi stres yaratıcı bir başka olayla karşılaşana dek. Yaşanılan herhangi bir kötü olay, işlerin yoğunluğu, üzüntü, ayrılık, yas vb. durumlarda mide sancıları geri gelir ya da bu sefer vücut  yeni bir psikosomatik rahatsızlık icat eder ve bu kısır döngü böyle sürer gider.

Bu stresli insanları psikosomatik hastalıkların lanetli çemberinden dışarıya nasıl çıkarabilirz?

Psikanaliz, psikoterapi, davranışçı teknikler, yatıştırıcılar, antidepresanlar, rahatlama teknikleri, yoga vs. Bu metotların hepsi değerli, yararlı ve bazen de etkilidirler ama bir yöntem daha var. Keyfe göre evde ya da toplum içinde uygulanabilen, psikolojik ve nöropsikolojik olarak dikkat çekici bir etkisi olan basit, doğal, hiçbir ön hazırlık gerektirmeyen, kolay bir yöntem: Gülmek.

Gülmek sağlıktır. İnsanlık bu gerçeği tarihin en eski devirlerinden beri bilmektedir. Hatta Siyular, Apaçiler ve Komançiler gibi Kuzey Amerika yerlilerinde, hastalıkların sorumlusu olarak gördükleri kötü ruhları kovmak için kabilenin diğer üyelerini güldürmekle görevli olan “soytarı şifacılar” varmış. Gülmek, 1995 yılında da ilk defa bir terapi yöntemi olarak geliştirildi. Hindistanda bir tıp doktoru olan Madan Kataria “Gülmek en iyi ilaçtır” diyerek “Gülme Terapisi” programını hazırlamış.

Bu terapi modeli nefes egzersizleriyle kişinin karın kaslarını kullanarak solumasını, diyaframın eğitilerek kahkaha atabilmesini öğretmeyi amaçlıyor ve temelde şunu söylüyor bize, Yaşamın bütün fiskeleri, strese girmek ya da gülmek için bir fırsattır. Biz gülmeyi seçelim. Mutluluğun ve zevkin hakkını verelim. Sağduyumuzu yardıma çağırıp günlük üzüntülerimizi, kaygılarımızı doğru değerlendirelim. Kendimizi yoksunluklarımızın, başarısızlıklarımızın, başımıza gelen kötü olayların komik yanlarını yakalamaya alıştıralım. Kaç yaşında olursak olalım oyun oynamayı ihmal etmeyelim. Mesela kim önce gülerse o kaybetmesin oyunlarımızda, ilk ve daha çok gülen kazansın. El kızartmaca oynayalım evdekilerle, fıkralar anlatalım olmadı gıdıklayalım kendimizi. Bu reçete çok komik gelecek size ama belki de mide sancılarınıza, kalp rahatsızlığınıza bu çok komik ve maliyetsiz reçete son verecek. Günde en az altı dakika karnımızı tuta tuta, katıla katıla, eğer becerebiliyorsak gözümüzden yaş gelene kadar gülelim. Niye mi?                

Çünkü iyi niyetli, içten, açık, zevkli bir gülme beynimizdeki doğal morfinimiz olan endorfinin salgılanmasını başlatır. Acının yatışmasını, yanma hissinin azalmasını sağlar. Gülmek kalp ritmimizi yavaşlatır, atar damardaki tansiyonu düşürür, hazmı düzenler; nefes almaya, beyin faaliyetine ve cinsel güce olumlu etkide bulunur. Gülmek, kaslarda ve nefes alma faaliyetinde gösterdiği etkiyle bizi boğan, saran ve sıkan stresten kurtarır. Gülmek kaslarda fırtınalar yaratır, yumuşak ve zinde kılıcı nefes alıp verme sağlar ve gerilime, öfkeye son verir. Strese karşı kesin bir silah olan sempatik ve parasempatik sistemin kaygılı kişilerde bozulmuş olan dengesini yeniden kurar. Günlerimizin içine serpiştirilmiş gülme, sağlığımızın koruyucu meleği, kalpleri yumuşatan mor milka ineğidir. :)

Stresi kronikleşmiş olanlar, saatli bombası elinde patlayanlar, bu lanetli kısır döngüden çıkamayanlar  size sesleniyorum : Beynimiz ne yaparsak inanıyor, mış gibi yapıyoruz gerçek oluyor. Bir İngiliz atasözü der ki “Fake it until you make it.” (Gerçeğini yapıncaya kadar taklidini yap.) 

Gülün yahu gülün! Patlatın kahkahayı !

Psikolog & Aile Danışmanı Ayşenur AKMAN

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .